Wacława Potemkowska – nauczycielka w latach 1936 – 1939

Wacława Potemkowska – urodziła się 9.12.1898 r. w Kapuścianach w powiecie Racławskim na Podolu. Była córką lekarza Ignacego Potemkowskiego i Augustyny z Krzyczkowskich Potemkowskiej. Po wczesnej śmierci ojca, rodzina przenosi się do miejscowości Winnica. Tutaj Wacława uczęszcza do gimnazjum a w 1918 r. zdaje maturę.
Rozpoczyna studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku Filologia polska i klasyczna. Utrzymuje się ucząc na kursach i udzielając korepetycji.
W 1925 rozpoczyna pracę jako nauczycielka języka polskiego w Koedukacyjnym Gimnazjum Humanistycznym Sejmiku Powiatowego w Sokółce koło Grodna. Po kilku latach przenosi się do pracy w Grajewie.
Natomiast od 1936 r. do 1939 uczy w Państwowym Gimnazjum w Ostrowi Maz. Oto jak była uczennica – p. Anna Jakacka – Nowadka wspomina chwile oczekiwania na nową panią profesor: „W 1936 roku, a byłam już wtedy w klasie szóstej, przybyła do nas nowa polonistka, pani Wacława Potemkowska. Poprzedziła ją fama niezwykłości. Wiedzieliśmy, że młodzież gimnazjum w Grajewie, żegnając ją, udekorowała kwiatami cały wagon kolejowy. Mieliśmy dotąd bardzo dobrych i miłych polonistów: p. Wrzesińskiego, śliczną panią Halinę Bułatównę, ale p. Potemkowska okazała się godna poprzedzającej ją sławy.”
Nowa polonistka szybko zdobywa sympatię i szacunek wśród swoich uczniów; lekcje prowadzone przez nią zawierają, oprócz treści literackich, także filozoficzne i psychologiczne. Uczniowie poznają dzieła nie tylko literatury polskiej, ale też obcej.
W 1937 r., pod kierunkiem pani profesor, zostaje przez uczniów wystawione przedstawienie teatralne pt. „Balladyna”, a w 1938 r. – „Śluby panieńskie”. Oba wydarzenia teatralne są dużym przeżyciem dla młodzieży szkolnej, która jeszcze po latach z rozrzewnieniem wspomina czas prób i pracę nad rolą.
Równocześnie z pracą pedagogiczną, pani profesor Potemkowska zajmuje się twórczością literacką dla dzieci i młodzieży. Pisze krótkie opowiadania i czytanki, drukowane już od 1921 r. Sukces odnosi jej powieść „Wielki spór w piątej klasie”; wydania są z powodzeniem wznawiane w 1930, 1946 i 1948 r. Czytelnicy i krytycy życzliwie przyjmują też powieść „Czterolistna koniczyna” (wyd. 1932/33 rok).
W 1931 r. – jako owoc wycieczki pisarki do Grecji – powstają opowiadania oraz powieść „Gaja”, za którą Potemkowska otrzymuje I nagrodę w konkursie Rady Książki i Książnicy „Atlas” oraz zostaje laureatką PEN Klubu Polskiego. W 1939 r. ukazuje się powieść obyczajowa „Wielka Warszawa”. Na skutek wybuchu II wojny światowej, niemożliwy staje się druk kilku innych powieści i dramatów.
W czasie okupacji Wacława Potemkowska przebywa w Warszawie, ucząc młodzież na tajnych kompletach. W prasie konspiracyjnej wydaje wiersze patriotyczne. Pod pseudonimem „Malwa” działa też w szeregach Armii Krajowej.
Jest sanitariuszką w Powstaniu Warszawskim, ginie 2 sierpnia 1944 r. Zostaje pochowana na Powązkach w kwaterze 332.
Gimnazjum Ostrowskie ma powód do dumy, że wśród wielu wspaniałych pedagogów, była też p. Wacława Potemkowska. Swoim życiem dowiodła, że można być patriotą i służyć Ojczyźnie zarówno w czasie pokoju – kształcąc młodzież – jak i podczas wojny – walcząc w obronie kraju.
Opracowała mgr Dorota Lipka